Fotografie – zelfbescherming is niet optioneel

December 21, 2019
0 Comments

Stiekem geniet je wel van de idee dat een project in je bloedbaan terechtkomt. Je wil diep gaan in je projecten en iets bijleren over jezelf. En eigenlijk is dat niet zo moeilijk om gerealiseerd te zien. Er is geen groot geheim om te ontrafelen. Je krijgt dat vrij vlot, ei zo na spontaan. Hoe kan het ook anders, als je duizenden beelden neemt van een onderwerp en er weken, zelfs maanden, naar tuurt op een computerscherm?

De vier grote projecten die ik de afgelopen twee jaar deed zijn elk op hun eigen manier een belangrijke levensles geweest. En elk zette aan tot een eindeloos lang denkproces. Bijvoorbeeld bij naaktfotografie, dat me deed nadenken over mijn relatie met een onderwerp, me deed inzien dat ik heel zorgzaam tewerk ga en een immense verantwoordelijkheid voel tegenover een model. Die intimiteit leren kennen was cruciaal voor inzicht in mijn eigen werking, het leerde me veel bij over mezelf en hoe ik werk. Dus dat leer je en neem je mee in je volgende werk – een leuk proces.

Onlangs stelde ik voor de vijfde (en laatste?) maal ‘Beleven’ tentoon, een project over lichamelijke aftakeling bij dementerende bejaarden. De bedoeling was de toeschouwer heel kort confronteren met aftakeling, want regelmatige confrontatie schept de mogelijkheid om dit een meer comfortabele plaats te geven. Indien je dit zo lang mogelijk uit je leven bant, dan zal de angst des te groter zijn eens het zich aandient. Een nobele intentie, maar ik kan allerminst zeggen dat ik die aftakeling al een gezonde plaats geef. Dus ik verkondig een stelling die zelfs mij nog niet finaal over de streep heeft kunnen trekken. Dat is een werk van lange adem -van te lange adem om door één project gerealiseerd te zien worden.

Interessant hierbij is dat ik nu, twee jaar na het maken van die beelden, leer dat ik mezelf als fotograaf heel slecht heb beschermd. Ik wil dat mijn projecten onder mijn vel kruipen, maar ik had mezelf voorgelogen dat ik die kon bannen uit mijn systeem eens een project af was, dat ik er een streep onder kon trekken. Dat was een fout. Zelfs nu nog, terwijl ik rondleidingen gaf voor ‘Beleven’, kwam ik tot het besef dat dit hele gedoe me nog steeds parten speelt. ‘Beleven’ maken heeft me vooral lang doen nadenken over ouder worden, over afscheid nemen van mijn eigen jeugd (ook al ben ik nog altijd jong), over het verband tussen aftakeling en angst. Ik had het erover met een vrouw op de tentoonstelling, die me deed inzien dat dit nog steeds onderhuids aanwezig is bij me. De angst ervoor verdwijnt nooit volledig. Het denken erover houdt eenvoudigweg niet op.  Ik ga er momenteel vanuit dat dit ook zo zal blijven. En daar steekt masochisme terug de kop op.

Ik kies ervoor om een masochistisch kunstenaar te zijn. Of dit nu noodgedwongen is of niet, is niet zo belangrijk. Ik maak het mezelf graag moeilijk. Me heel diep wentelen in alles wat pijnlijk is, verdrietig is of me bang maakt, motiveert me mateloos. Ik kan heel lang afzien voor een project. Dat heb ik in 2019 (vooral in de periode februari-maart) ook zeer intens beleefd. Maar ik dacht dat ik het kon afsluiten eens een project af was. En dat is nu de grote les. Ik kan het niet afsluiten. Mijn werk blijft een deel uitmaken van mijn gedachten, waarbij ik er de speelbal van ben. Een volgende les zal zijn, niet om de invloed van een werk af te blokken, maar om er niet langer de speelbal van te zijn. Mijn taak nu is op zoek te gaan naar een constructieve manier om projecten te laten huizen in me. Maar momenteel lukt dat niet, dat leerde ik dus op de laatste tentoonstelling. En stiekem vind ik het fascinerend dat mijn werk zo een invloed kan uitoefenen op me. Zoals ik al zei, masochisme.

Leave a comment