Een studie over lichamelijke aftakeling

Beleven

Na het overlijden van een familielid kon ik het rustoord waar deze verbleef niet ogenblikkelijk loslaten – wat aanvoelde als een cliché. Dit vertaalde zich in de drang een fotoreportage te willen maken over bejaarden.

Dat dit kleinschalige project zou uitgroeien tot wat het uiteindelijk werd, had ik nooit voorzien, noch durven dromen. Er zaten vijf maanden tussen het contacteren van de directie met mijn verzoek en het overhandigen aan hen van de afgewerkte foto’s. Alle beelden werden gemaakt op één dag, het kleinste tijdsbestek van dit project. De overgrote meerderheid van de tijd ging naar het leggen van contacten, het onderhandelen met een bestuur, de bewoners en hun vele familieleden.

De boeiendste fase van dit alles was het bezoeken van 17 families, van wie ik bijkomende toestemming nodig had om beelden te mogen publiceren van hun bejaard familielid. Ik wou hen in persoon uitleggen wat mijn intentie was. Veertien families gaven me uiteindelijk een ‘ja’. Veel meer dan enkel samenzitten om toestemming te verkrijgen, bleek dit een kans te zijn voor deze mensen om hun hart te luchten over alles wat hen dwars zat over het hoogbejaard zijn, de lichamelijke aftakeling en de wijze waarop wij als samenleving zorg dragen voor onze ouderen. Lees verder onder de fotoreportage...

//www.potvliegephotography.be/wp-content/uploads/newuploads/veilige have-26.JPG


Bij het praten over de beelden met toeschouwers kwam het woord ‘confronterend’ vaak naar voren, wat exact de bedoeling was. Veel mensen – vooral jongeren – zeiden me dat ze dit niet willen zien. Ze willen niet geconfronteerd worden met beelden van dementerende mensen, omdat het hen doet denken aan de dood. Dit sluit aan bij de frustraties van vele families dat mensen in rustoorden opzij worden geschoven, verbannen worden uit de samenleving, worden samengetroept in – in hun woorden – getto’s.

Wat is het jammer dat wij een negatieve angst koppelen aan het levenseinde. Het is een culturele norm die niet zo hoeft te zijn. Ik ben niet in die mate pretentieus om te veronderstellen dat mijn werk daar een verandering in zal brengen. Maar het is de korte confrontatie met deze beelden die mogelijks een zaadje kan planten bij de toeschouwer. Door af en toe geconfronteerd te worden met aftakeling (mijn werk is maar één zo een confrontatie) kan men dit langzaamaan een plaats geven. We vrezen tenslotte dat wat we niet kennen. Net zoals regelmatig een bejaardentehuis bezoeken een mens kan helpen het levenseinde te plaatsen en aanvaarden, zo kan dit ook aan de hand van kunst.

Dit werk werd reeds tentoongesteld op verschillende plaatsen in Oost-Vlaanderen. In het kader van dit project werd ook een boek gepubliceerd, dat uitvoeriger ingaat op deze thematiek.